شش پیش بینی کننده دوز لیتیوم برای بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی

بر اساس مطالعه بزرگی که توسط محققان موسسه کارولینسکا در سوئد انجام شد، شش عامل پیش بینی می توانند به تعیین میزان لیتیوم مورد نیاز برای درمان بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی کمک کنند. این مطالعه که در مجله منتشر شده است روانپزشکی Lancetهمچنین نشانگرهای ژنتیکی را مشخص می کند که به نظر می رسد بر سرعت دفع لیتیوم بدن از سیستم خود تأثیر می گذارد.

مارتین شالینگ، استاد دانشگاه می گوید: “مدل ما اکنون می تواند برای پیش بینی میزان نیاز یک بیمار مبتلا به اختلال دوقطبی به لیتیوم مورد استفاده قرار گیرد. این می تواند زمان ارزشمندی را که صرف یافتن دوز مناسب برای هر بیمار صرف می شود، کاهش دهد، که به طور بالقوه با اثرات نجات دهنده زندگی همراه است.” گروه پزشکی مولکولی و جراحی، موسسه کارولینسکا و نویسنده ارشد این مطالعه.

لیتیوم یکی از مهم ترین درمان ها برای بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی است، وضعیتی که با افزایش خطر خودکشی مرتبط است. این ماده شیمیایی به عنوان یک تثبیت کننده خلق و خو عمل می کند و دوره های افسردگی و شیدایی را کاهش می دهد. مقدار مورد نیاز بین افراد بسیار متفاوت است و یافتن دوز مناسب برای هر بیمار بسیار مهم است زیرا مقدار زیاد آن می تواند سمی باشد در حالی که مقدار کم آن بی اثر است. برای به حداقل رساندن خطر عوارض جانبی، پزشکان تمایل دارند درمان را با دوزهای پایین شروع کنند که به مرور زمان افزایش می‌یابد، به این معنی که ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا درمان تأثیر بگذارد.

برای غلبه بر این مسئله، محققان مدت‌ها به دنبال یافتن مدلی بودند که بتواند پاسخ دوز را در بیماران فردی پیش‌بینی کند. مطالعات قبلی نشانگرهایی مانند سن، جنس و عملکرد کلیه را به‌عنوان پیش‌بینی‌کننده‌های احتمالی در مورد سرعت دفع لیتیوم از سیستم بدن (کلیرانس لیتیوم) شناسایی کرده‌اند که می‌تواند برای تعیین مقدار مورد نیاز روزانه استفاده شود. با این حال، اکثر مطالعات با حجم نمونه کوچک محدود شده اند.

در مطالعه کنونی، محققان سوابق الکترونیکی سلامت و داده‌های ثبت را از مجموع 2357 بیمار مبتلا به اختلال دوقطبی بررسی کردند که ممکن است بزرگترین حجم نمونه برای این نوع مطالعه تا به امروز باشد. هم مردان و هم زنان در سنین 17 تا 89 سال، عمدتاً از اجداد اروپایی بودند.

این مطالعه ارتباط بین سرعت کلیرانس لیتیوم و سن، جنس، عملکرد کلیه (اندازه گیری شده به عنوان eGFR)، غلظت لیتیوم سرم و دارو با دیورتیک ها و موادی که سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون (RAAS) را هدف قرار می دهند، نشان داد که می تواند برای درمان استفاده شود. فشار خون بالا و سایر شرایط

“یافته‌های ما نشان می‌دهد که بیماران مسن‌تر، زنان، بیمارانی که عملکرد کلیه‌شان کاهش یافته است، و کسانی که از داروهای خاص استفاده می‌کنند، نیاز به دوز کمتری از لیتیوم دارند. جالب توجه است، ما همچنین کشف کردیم که به نظر نمی‌رسد میزان لیتیوم مصرف‌شده و غلظت لیتیوم در خون کاملاً باشد. تناسبی، که تا حدودی مخالف تفکر فعلی است. مدل ما بر اساس این پیش‌بینی‌کننده‌ها حدود 50 تا 60 درصد واریانس در کلیرانس لیتیوم را توضیح می‌دهد، که بهتر از مدل‌های قبلی است و می‌توان از آن برای تصمیم‌گیری درباره درمان استفاده کرد. محقق فوق دکتری در گروه پزشکی مولکولی و جراحی، مؤسسه کارولینسکا، و دستیار روانپزشکی در دانشگاه پزشکی وین.

این مطالعه همچنین ارتباط بین کلیرانس لیتیوم کمتر و یک مکان ژنتیکی در کروموزوم 11 را نشان داد و همچنین می‌تواند نشان دهد که انواع ژنتیکی مؤثر بر BMI و عملکرد کلیه با کلیرانس لیتیوم مرتبط است. اگرچه افزودن نشانگرهای ژنتیکی تنها به میزان اندکی توانایی پیش‌بینی مدل را بهبود می‌بخشد، محققان می‌گویند که فرصت پزشکی شخصی در درمان لیتیوم را در آینده باز می‌کند.

مارتین شالینگ می گوید: «بعد، مدل خود را در یک کارآزمایی بالینی آزمایش می کنیم تا ببینیم آیا می تواند زمان لازم برای یافتن مقدار مناسب لیتیوم برای هر بیمار را کاهش دهد یا خیر. “اگر نتیجه مثبت باشد، ما یک برنامه دیجیتالی ایجاد خواهیم کرد که می تواند توسط روانپزشکان در آینده برای کمک به ارزیابی دوز لیتیوم برای بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی استفاده شود.”