همانطور که کارآزمایی نشان می‌دهد که درمان پیشگام آلزایمر را کاهش می‌دهد، متخصصان دکتر کاترین مامری و پروفسور جان هاردی به همه سؤالات حیاتی شما پاسخ می‌دهند و توضیح می‌دهند… هر آنچه که باید در مورد داروی زوال عقل بدانید که امید جدیدی به شما می‌دهد.

لحظه باورنکردنی بود. محققان هفته گذشته در یک کنفرانس پزشکی در آمستردام به حضار پر جمعیت گفتند که یک داروی جدید، دونانماب، می تواند به طور قابل توجهی پیشرفت بیماری آلزایمر را کاهش دهد.

ما آنجا بودیم، در کنار سایر دانشمندان و پزشکان زوال عقل از سراسر جهان، و همه تشویق می‌کردند – اتفاقی نادر در این نوع مناسبت‌ها. این واکنش نشان می دهد که این خبر چقدر مهم است و پیشرفت های کمی در تحقیقات زوال عقل وجود دارد.

انجمن آلزایمر می‌گوید این بدان معناست که ما اکنون به آینده‌ای نگاه می‌کنیم که در آن این بیماری – علت شماره یک مرگ و میر در بریتانیا که از هر 14 نفر بالای 65 سال یک نفر را مبتلا می‌کند – به عنوان یک بیماری مزمن مانند آسم یا دیابت درمان کنیم. و گزارش‌های خبری دونانماب را یک «داروی شگفت‌انگیز» نامیدند و ادعا کردند که زوال ذهنی بیماران را تا «۶۰ درصد» کاهش می‌دهد.

داستان هایی از زندگی های دگرگون شده وجود داشت. یک زن آمریکایی که در حال آزمایش مواد مخدر بود، فاش کرد که این امر باعث شده بود که وضعیت او به حدی بهبود یابد که می‌توانست رانندگی کند و دوباره بخواند.

بدون شک دونانماب یک پیشرفت علمی مهم است. این یک چشم انداز نادر از امید برای بیماری است که هنوز هیچ درمانی ندارد. با این حال، در میان خوش‌بینی‌ها، ما – به عنوان دو پزشک که زندگی خود را وقف تحقیق در مورد زوال عقل و درمان این بیماری کرده‌ایم – معتقدیم که دلیلی برای احتیاط وجود دارد.

برخی از کارشناسان نگرانی های معتبری را در مورد واقعیت این که این نتایج برای اکثر بیماران به چه معناست – و اینکه آیا مزایای کوچک آن بیشتر از خطرات ناشی از این داروهای قدرتمند است، ابراز کرده اند.

پس حقیقت چیست و هیاهو چیست؟ در اینجا، ما دقیقاً آنچه را که باید بدانید توضیح می دهیم.

س: این یک خبر عالی به نظر می رسد. چرا کسی باید بدبین باشد؟

آ: خبر بسیار خوبی است. اما چند نکته مهم وجود دارد. مطالعه ای که هفته گذشته اعلام شد در نهایت چیزی را نشان می دهد که دانشمندان آن را “اثبات مفهوم” می نامند.

این تحقیق همراه با آزمایش‌های دارویی مشابه دیگری به نام lecanemab، برای اولین بار نشان می‌دهد که می‌توان مغز را از شر پروتئین‌های سمی به نام آمیلوئید که نشانه آلزایمر است خلاص کرد و انجام این کار بر پیشرفت بیماری تأثیر می‌گذارد.

این بسیار مهم است زیرا علیرغم دهه‌ها تحقیق و پیشرفت در درک این بیماری، هیچ پیشرفت واقعی در درمان آن وجود نداشته است. الان فقط در یک سال دو دارو داریم که تاثیر گذاشته است.

برخی از دانشمندان شروع به این سوال کرده بودند که آیا “فرضیه آمیلوئید” – این ایده که تجمع آمیلوئید در مغز باعث التهاب، پیچیدگی سایر پروتئین های سمی به نام تاو و در نتیجه زوال عقل می شود – اصلا وجود دارد یا خیر.

آنها تعجب کردند که آیا آمیلوئید بازی پایانی یک فرآیند بیولوژیکی است که سال ها قبل شروع شده بود. اگر اینطور بود، خلاص شدن از شر پروتئین ها ممکن است کاری انجام ندهد.

این احتمال وجود دارد که این آزمایشات دارویی راه را برای تحقیقات بیشتر در مورد داروهای ضد آمیلوئید هموار کند – که امید زیادی را برای بیماران مبتلا به آلزایمر در آینده ایجاد می کند. گفته می شود، برخی از ادعاهای هفته گذشته درباره دانان ماب گمراه کننده بوده است.

در حالی که محققان موفق به نشان دادن تاخیر در سرعت پیشرفت بیماری شدند، رقم رایج کاهش 60 درصدی در مقایسه با بیمارانی که دارونما دریافت کردند، بازتاب دقیقی از انتظارات بیشتر بیماران نیست.

این رقم در بالای آن چیزی است که دانشمندان آن را “حاشیه خطا” می نامند – طیفی از پیامدهای احتمالی که ممکن است به 19 درصد برسد – و تنها بر اساس یک تحلیل فرعی کوچک از بیماران مبتلا به اولین شکل بیماری است. برای بیشتر، سود کمتر خواهد بود.

به طور متوسط، سرعت زوال ذهنی حدود 35 درصد کاهش یافت – با در نظر گرفتن بیماران مبتلا به بیماری پیشرفته تر، به 22 درصد کاهش یافت.

س: بنابراین، آیا می گویید این دارو بالاخره کار نمی کند؟

آ: قطعا نه. این داروها آمیلوئید سمی را در مغز از بین می برند. در حدود سه چهارم افرادی که این دارو را مصرف می‌کردند، در پایان آزمایش 18 ماهه هیچ آمیلوئیدی در اسکن مغز مشاهده نشد.

این پیشرفت واقعی پس از ناامیدی های قبلی است، مانند داروی دیگری، آدوکانوماب. این امر آمیلوئید را به طور مؤثر پاک نکرد و اگرچه توسط تنظیم کننده های ایالات متحده در سال 2021 تأیید شد، اما آزمایشات نتوانست نشان دهد که این امر برای بیماران سود زیادی دارد. اما داروهای دیگری در خط لوله بودند و اینها نتایجی است که اکنون می بینیم.

Donanemab و lecanemab نشان دهنده سودمندی هستند. هر دوی آنها حاوی آنتی بادی هایی هستند که قطعات آمیلوئید در مغز را شناسایی کرده و به آنها متصل می شوند و آنها را از بین می برند. آنها در مراحل اولیه بیماری، قبل از اینکه آمیلوئید منجر به پیچیدگی بیش از حد تاو در مغز شود، موثرتر هستند.

آنچه ما نمی دانیم این است که بعد از 18 ماه چه اتفاقی می افتد – طول هر یک از این آزمایش ها. اما در صورت توقف درمان ممکن است حداقل یک سال طول بکشد تا آمیلوئید دوباره ایجاد شود. برای تایید آن به کار بیشتری نیاز است. اما این دارو پیشرفت آلزایمر را متوقف نمی کند و شواهدی نیز وجود ندارد که بتواند وضعیت بیماران را بهبود بخشد. کسانی که دارو مصرف می کنند هنوز بدتر می شوند – فقط، در برخی موارد، با سرعت کمتری.

س: بنابراین دونانماب یک گلوله جادویی نیست. چه کاری می تواند انجام دهد؟

آ: سود برای بیماران ممکن است نسبتاً کم باشد. محققان در این مطالعه از چندین آزمون برای سنجش تفکر و حافظه شرکت کنندگان و محاسبه توانایی آنها در انجام کارهای روزمره استفاده کردند.

یک آزمایش نشان داد افرادی که دونانماب مصرف می کردند، به طور متوسط ​​شش امتیاز در مقیاس 144 درجه ای در طول 18 ماه کاهش یافتند. کسانی که دارونما مصرف می کردند 9 امتیاز کاهش یافتند – یک تفاوت 35 درصدی.

این بدان معناست که افرادی که دونانماب دریافت کردند، در مقایسه با گروه دارونما، در طول 18 ماه کارآزمایی، چهار تا هفت ماه بیشتر قبل از بدتر شدن علائمشان طول کشید. تقریباً نیمی (47 درصد) برای یک سال ثابت بودند، در حالی که 29 درصد دارونما دریافت کردند.

اینها تفاوت های نسبتاً ظریفی هستند. البته برای افرادی که با این بیماری دژنراتیو روبه‌رو هستند و خانواده‌هایشان، این ممکن است به طور بالقوه ارزشمند باشد. هر زمان اضافی با یک عزیز ارزشمند است.

مستقل بودن برای مدت طولانی‌تر، رانندگی یا پوشیدن لباس‌های طولانی‌تر توسط خودتان مهم است. اما به طور کلی، این زمان خیلی طولانی نیست و تجربه همه افراد از آلزایمر متفاوت است. پیش بینی اینکه چگونه ممکن است بر افراد تأثیر بگذارد دشوار است.

س: مطمئناً ارزش این را دارد که بروید، حتی اگر این مزایا فقط پیشرفت را برای چند ماه به تعویق بیندازد؟

آ: حتی این یک تصمیم ساده نیست. این داروهای قدرتمند خطرات قابل توجهی دارند.

تقریباً یک چهارم افرادی که دونانماب مصرف می کردند در این کارآزمایی دچار تورم مغزی شدند که به نام ARIA-E شناخته می شود. بیش از یک چهارم آنها خونریزی های کوچکی در مغز داشتند.

بیشتر عوارض جدی نبودند و بیماران یا علائمی نداشتند یا در عرض چند هفته بهبود یافتند. اما سه بیمار به دلیل عوارض جانبی ARIA جان خود را از دست دادند که محققان آن را به دارو مرتبط دانستند.

برخی از افراد به تزریق دارو که به صورت داخل وریدی تجویز می شود، واکنش نشان می دهند.

در مجموع، 13 درصد – 112 شرکت کننده از 860 نفر – به دلیل عوارض جانبی از درمان با این دارو کناره گیری کردند. Lecanemab که در اوایل این ماه توسط FDA تأیید شده بود، خطرات مشابهی را به همراه داشت.

در ابتدا تصور می شد که بیمارانی که داروهای رقیق کننده خون برای بیماری های قلبی مصرف می کنند بیشتر مستعد این خونریزی های مغزی هستند. اما هیچ یک از بیمارانی که در آزمایش دونانماب فوت کردند، رقیق کننده خون مصرف نمی کردند، به این معنی که برای درک بهتر این عوامل باید کار بیشتری انجام شود.

اگر در انگلستان داده می شد، بیماران باید به دقت تحت نظر قرار گیرند.

س: من خطرات را درک می کنم، اما هنوز هم می خواهم آن را امتحان کنم. ایا می تونم؟

آ: نه هنوز. Donanemab نه در ایالات متحده و نه در بریتانیا تأیید نشده است. افرادی که داستانشان گزارش شده بود، آن را به عنوان بخشی از یک محاکمه می گرفتند. حداقل 18 ماه طول می کشد تا در اینجا در دسترس قرار گیرد.

شرکت سازنده آن، Eli Lilly، قصد دارد در اسرع وقت برای تصویب به تنظیم کننده بریتانیا، MHRA، درخواست دهد، اقدامی که توسط خیریه های آلزایمر حمایت می شود.

اما به دلیل نگرانی های ایمنی احتمالاً محتاط است.

در صورت تایید، موسسه ملی بهداشت و مراقبت عالی باید تصمیم بگیرد که آیا این دارو برای NHS مقرون به صرفه است و در مقایسه با خطرات آن برای بیماران مفید است یا خیر.

اگر همه اینها اتفاق بیفتد، ممکن است برای همه در دسترس نباشد. بسیاری از بیماران مبتلا به آلزایمر اکنون به آن مبتلا نخواهند شد زیرا تا زمانی که این آلزایمر تایید شود، بیماری آنها به اندازه کافی خفیف نخواهد بود.

در آزمایش‌ها، شرکت‌کنندگان با دقت انتخاب می‌شوند. آنها نه تنها به طور کلی در مراحل اولیه آلزایمر هستند، بلکه نسبت به بسیاری از افراد سالم‌تر هستند و شرایط جدی‌تری دارند.

کارآزمایی دونان ماب فراگیرتر بود و بر خلاف کارآزمایی لکانماب، افرادی را که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کردند و افراد مبتلا به دیابت نوع 2، فشار خون بالا و چاقی را شامل می شد. اما هنگامی که پزشکان شروع به تجویز آن در دنیای واقعی می کنند، ممکن است مجبور شوند این کار را با دقت انجام دهند – به طور بالقوه آن را به کسانی که بیماری های دیگری دارند که ممکن است خطرات آنها را افزایش دهد، یا به کسانی که برای تزریق ماهانه بسیار ضعیف هستند، نمی دهند.

بیماران همچنین ممکن است نیاز به آزمایش ژن APOE4 داشته باشند که مطالعات نشان می‌دهد خطر عوارض جانبی را افزایش می‌دهد. این یک الزام برای تجویز در ایالات متحده است.

در کارآزمایی دونانماب، حدود 90 درصد از شرکت‌کنندگان سفیدپوست بودند – تعداد کمی از شرکت‌کنندگان سیاه‌پوست و آسیایی به‌کار گرفته شدند و بیشتر آنها موفق به انجام مراحل غربالگری نشدند.

ما نمی دانیم چرا، اما ممکن است به این دلیل باشد که آنها شرایط دیگری داشتند. این بدان معناست که ما حتی کمتر در مورد خطرات برای بیماران از آن پیشینه های قومی می دانیم.

یک مشکل دیگر، تشخیص زودهنگام افراد برای دریافت دارو است. بیماران ممکن است به تشخیص تایید شده آلزایمر از طریق پونکسیون کمری – که شامل استفاده از سوزن برای استخراج مایع مغزی نخاعی و آزمایش آن برای آمیلوئید و تاو است – یا اسکن PET برای اندازه گیری تجمع آمیلوئید نیاز داشته باشند. اما تنها تعداد انگشت شماری از کلینیک های مغز و اعصاب در بریتانیا این کارها را به صورت استاندارد انجام می دهند.

اکثر بیماران هنوز با استفاده از تست «قلم و کاغذ» که 40 سال پیش ساخته شده است، تشخیص داده می‌شوند که حافظه و مهارت‌های تفکر را با پرسیدن طیف وسیعی از سؤالات ارزیابی می‌کند. اسکن مغزی MRI نیز برای تشخیص ضروری است، اما اغلب بیماران آن را دریافت نمی کنند.

این باید تغییر کند تا اطمینان حاصل شود که افراد می توانند به اندازه کافی زود تشخیص دقیقی برای چنین داروهایی داشته باشند – که هر چه زودتر به آنها داده شود موثرتر هستند. اما تغییرات در افق است – محققان در حال توسعه یک آزمایش خون جدید برای تشخیص آمیلوئید و تاو بدون نیاز به آزمایش‌ها یا اسکن‌های تهاجمی هستند.

س: بنابراین اگر ممکن است آن را نگیرم و بیماری من را درمان نکند، چرا همه هیجان زده هستند؟

آ: این نتایج آزمایشی دلیلی برای امیدواری است. اکنون ما خوشبین تر هستیم که ممکن است روزی راهی برای درمان آلزایمر وجود داشته باشد.

تشابهات جالبی با ام اس وجود دارد. در دهه 1980، داروهای جدیدی به نام اینترفرون تأثیر کمی در به تاخیر انداختن پیشرفت ام اس داشتند، اما خیلی خوب نبودند.

این امر منجر به سازماندهی بهتر خدمات NHS برای تشخیص زودتر بیماری شد و تحقیقات بیشتری را تشویق کرد که منادی داروهای بهتر با تأثیر بیشتر بود.

بدون اولین دارو، سرمایه گذاری انجام نمی شد. بنابراین، حتی اگر دانان ماب «یک» نباشد، پایه‌ای است که می‌توانیم بر روی آن بنا کنیم تا داروهای بهتر و ایمن‌تری تولید کنیم.

آزمایش‌های هیجان‌انگیزی دیگری نیز وجود دارد که تائو، التهاب در مغز و سیستم متابولیک را هدف قرار می‌دهند. قبلاً نشان داده شده است که یک داروی “خاموش کننده ژن” تولید تاو را متوقف می کند. ممکن است برای مقابله واقعی با این مشکل به ترکیبی از این داروها نیاز داشته باشیم.

و حتی اگر این نسل از بیماران آلزایمر فوراً از این پیشرفت بهره نبرند، آنهایی که در آینده خواهند بود تقریباً مطمئناً خواهند رسید.

• دکتر کاترین مومری مشاور مغز و اعصاب و سرپرست آزمایشات بالینی در مرکز تحقیقات زوال عقل، کالج دانشگاه لندن (UCL) است. پروفسور جان هاردی رئیس بیولوژی مولکولی بیماری های عصبی در موسسه نورولوژی UCL است.